به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رصدمراغا، مرکز تحقیقات فسیلی ایران در مراغه در زمینی به مساحت ۱۵ هکتار از سال ۸۳ آغاز شد و احداث مرکز تحقیقات فسیل شناسی ایران از سال ۸۵ آغاز شده و ۴۵ درصد پیشرفت دارد.

منطقه فسیلی مراغه با ۴۰ هزار هکتار وسعت به خاطر وجود فسیل های متنوع و با تراکم بالای فسیل مهره داران به بهشت فسیلی شناسان جهان شهرت دارد.

تخصیص نیافتن اعتبار عامل اصلی توقف عملیات ساخت این مرکز تحقیقاتی است .

سید علی موسوی فرماندار مراغه گفت : تکمیل مرکز تحقیقات فسیل ایران به ۷ میلیارد تومان اعتبار نیاز است .

موسوی افزود : تاکنون برای این طرح ۳ میلیارد تومان هزینه شده است .

وی افزود : با پیگیری سازمان حفاظت محیط زیست، ردیف بودجه از محل اعتبارات ملی برای این طرح ملی در نظر گرفته شده است .

کاوش و تحقیقات زیادی توسط فسیل شناسان روسی ، آمریکایی ، ژاپنی ، چینی و فنلاندی در منطقه فسیلی مراغه ، از ۱۵۰ سال پیش آغاز شده و با وجود استخراج بیش از ۲ هزار قطعه فسیل هنوز بخش زیادی از آنها در انبار نگهداری می شود .

منطقه فسیلی مراغه به خاطر داشتن تراکم بالای فسیل مهره داران  جزو پنج منطقه پرفسیل در جهان است .

رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه گفت : تراکم بالای فسیل مهره داران هفت تا ۱۲ میلیون ساله این منطقه را به بهشت فسیل شناسان تبدیل کرده است .

غلامرضا زارع افزود : کاوش ها و مطالعات در این منطقه فسیلی مراغه از ۱۵۰ سال پیش آغاز شده و تاکنون فسیل های مهره دار بسیاری در جریان کاوشها به دست آمده است .

وی اضافه کرد: در سالهای گذشته ۸ کاوش تحقیقاتی در این منطقه انجام شده و نزدیک ۲ هزار قطعه فسیل حیوانان مهره دار بدست آمده است .

براساس گزارش رصدمراغا؛ منطقه فسیلی مراغه به‌دلیل دارا بودن فسیل ماستادون و ماموت‌ها (سنگواره‌‌های پیش از تاریخ) دارای شهرت جهانی بوده و هم اکنون مورد حفاظت ویژه سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.

براساس همین گزارش منطقه فسیلی مراغه به عنوان نخستین اثر ملی، طبیعی و فسیلی ایران از بالاترین رده‌‌های حفاظتی سازمان محیط زیست برخوردار است.

همچنین سایت فسیلی مراغه در نوع خود به عنوان یکی از نادرترین سایت‌های دنیا از نظر فسیل پستانداران است که از سال‌ها پیش مورد توجه مجامع علمی جهان قرار دارد.

ضمنا یادآور می گردد فون مراغه به عنوان حلقه مفقوده فون فسیلی پستانداران جنوب آسیا، اطلاعات ارزشمندی از حیات و شرایط اقلیمی و روند تغییرات آن در اختیار می‌نهد و به عنوان یک ژئوسایت، ظرفیت ژئوتوریسمی آن که می‌تواند موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی با اهداف متنوع شود، مورد بی‌ توجهی واقع گشته است.

رصدمراغا | بقایای موجود در موزه متعلق به جانوران ماقبل تاریخ در اواخر دوره سوم زمین شناسی است

طبق گزارشات رصدمراغا آخرین کاوش‌های انجام شده در منطقه فسیلی مراغه با همکاری سازمان محیط زیست کشور و گروه‌های علمی از دانشگاه‌های معتبر چین، ژاپن، دانمارک، ترکیه، فرانسه و فنلاند انجام شده و این کاوش‌ها به علت عدم تامین امکانات لازم از سوی سازمان محیط زیست کشور راکد مانده است.

برخی از این بقایا متعلق به جانوران ماقبل تاریخ در اواخر دوره سوم زمین شناسی هستند و بسیاری از این آثار هم اکنون در موزه‌های بزرگ جهان نگهداری می‌شوند.

کارشناسان و دانشمندان علوم طبیعی می‌گویند با کنترل، اکتشاف و احیاء منطقه فسیلی مراغه می‌توان دانشمندان و اساتید علوم طبیعی و دوستداران حیات را به ایران کشاند و علاوه بر آن تور‌های طبیعت گردی بین‌المللی را نیز به دیدن آن علاقمند کرد و علاوه بر نشان دادن بخشی از مجد و عظمت تمدن کهن و میلیون ساله ایران به جهانیان، فعالیت‌های خدماتی، درآمدزایی و اشتغال را نیز در منطقه فسیلی مراغه شکل داد.

مراغه با توجه به غنای گونه‌ ای فسیل مهره‌ داران یافت شده، یکی از پنج منطقه مهم فسیل‌ دار جهان محسوب میشود. لایه‌ های فسیل‌ دار و استخوان‌ دار آن مربوط به اواخر دوران سوم زمین شناسی است.

فون مراغه به عنوان حلقه مفقوده فون فسيلي پستانداران جنوب آسيا اطلاعات ارزشمندی از حيات و شرايط اقليمی و روند تغييرات آن در اختيار می نهد.

بسياری از محققين سازند مراغه را از مناطق مهم حاوی فسيل های مهره داران بخصوص پستانداران در اروآسيا می دانند که به عنوان يكی از حلقه های ارتباطی فونای ساوانا ( ۵/۹ – ۷ سال قبل) و به سبب شباهت با فونای اروپا حائز اهميت پالئواكولوژيك و پالئوژئوگرافی است.

سازند مراغه در دامن سهند دارای گسترش زیادی می‌ باشد بطوریکه تا تبریز، میانه، ورزقان، بستان آباد و اطراف شهر مراغه را در بر می‌ گیرد.غير ازمراغه در مناطق اهر، ورزقان، شمال غرب تبريز و نزديك ميانه نيز رسوبات مشابه سازند مراغه يافته شده و از روستای آبخارای ورزقان فسيل فيل دينوتريوم اكتشاف و استخراج گرديده است.

منطقه فسيل دار شامل اهر، ورزقان و ايوند در شمال غرب كوه های مورو، ممقان در غرب و شمال غرب سهند و دامنه هاي شمالي سهند (باسمنج و .. ) می باشند.

موقعیت مکانی این منطقه:

همانطور که ذکر شد بخشي از منطقه فسيلي مراغه (مساحت کلی حدود ۴۰ هزار هکتار برآورد گرديده) به مساحت ۱۰۲۶ هكتار در مراغه ودر مناطق روستایی كرج آباد نزديك رودخانه مردق چای، كوپران، شليلوند و كرمجوان واقع گرديده و در سال ۱۳۸۳ به عنوان ” اثر طبيعي ملي ” مورد حفاظت قرار گرفته است.

وسعت منطقه ای که در آن فسيل های مختلف حيوانی بدست می آيد در حدود ۴۰ هزار هکتار است ولی منطقه ای که توسط سازمان حفاظت محيط زيست مورد حفاظت قرار گرفته و به ثبت ملی رسيده است، ۱۰۲۶ هکتار مي باشد که حدودا مابين دو رودخانه مغانجیق چای در شرق و مردق چای در غرب قرار گرفته است و می توان گفت زمينهای مابين دو روستای شليلوند در شمال و قرطاول در جنوب را در بر گرفته است. اين منطقه با اينکه از مناطق حفاظت شده ملی محيط زيست می باشد ولی بر خلاف تمام قوانين حدود ۷۰۰ هکتار از اين منطقه دارای مالک خصوصی می باشد و به شکل باغ سيب و ميوه های ديگر در اختيار اهالی می باشد.

لزوم توجه به سایت فسیلی :

ارزش شناخت و حفظ اين منابع از ديدگاه علمی، تاريخ طبيعی و حتی به عنوان ميراثی فرهنگی قابل ارزيابی است. تدوين برنامه و قوانين جامع، ثبت مناطق ديرين شناختی در فهرست آثار ملی طبيعی، حفاظت علمی و دقيق، شناسنامه‌ دار شدن و ايجاد مديريت منسجم برای صيانت از اين آثار ارزشمند را ضروری می نمايد.

نبود قوانين قاطع، ايجاد جاده، سوزاندن پوشش گياهی، تغيير در کاربری اراضی محدوده منطقه و تخريب از جمله عوامل انسانی است كه اين مناطق ارزشمند را تهديد می كند. اما بيشترين مشكل برای حفاظت از مناطقی که در دسترسی و محدوده مناطق مسکونی و روستايی هستند، نا آگاهی بوميان منطقه است، که تخريب منطقه را در پی دارد که باید اقدامی عاجل برای حمايت از اين مناطق ارزشمند زيستی و ديرين شناسی شود، شمار زيادی از اين مناطق كه ريشه در قدمت زندگی روی زمين دارند، منقرض می شوند.

هرساله تعدادی از اين ذخاير ارزشمند ملی به دليل غفلت و به ندرت توسط عوامل طبيعی، آسيب می بينند، لزوم تحقيقات و پژوهشهای علمی هرچه بيشتر بر روي آنها احساس ميشود.

منابع:
میراث فرهنگی آذربایجان شرقی
maragheh.ac.ir
farsnews.com
civilica.com
mycityads.ir
eatc.ir